Böbrek taşı olanlar bilirler, tam kurtulduk derken taşlar tekrar oluşabilir ve aynı kabus tekrar geri gelir. Tekrar taş oluşumunun önlenmesinde en etkili yöntemlerden biri ise diyetimizi tekrar gözden geçirmektir.Tüm böbrek taşlarının yaklaşık % 75-80 i kalsiyum oksalat taşlarıdır.

Oksalat büyük kısmı vücut tarafından oluşturulan, insan vücudunda böbrek taşlarına neden olmak dışında neredeyse hiçbir fonksiyonu olmayan atık bir maddedir.Oksalatın diğer kaynakları ise şunlardır:

  •  Beslenmemizdeki yüksek oksalat içerikli besinler
  • Barsaklardan aşırı oksalat emilimi (inflamatuar bağırsak hastalığı nedeniyle bağırsak rezeksiyonu olmuş hastalar veya gastrik bypass cerrahisi geçirmiş hastalarda)
  • Fazla miktarlarda C vitamini alımı (Günlük 2,000 mg veya daha fazla dozlarda alınan C vitamini oksalata dönüşebilir)
  • Metabolizma bozuklukları

Oksalat tüm insan, bitki ve hayvanlarda bulunan ve doğal olarak oluşan bir maddedir.Bitkilerde zehirli maddeler ve artıklar, inorganik tuzlarla birleştirilir ve çözülmeyen zehirsiz kristal hale getirilir.Kireçli topraklarda yetişen bazı bitkiler de, atıklarını kalsiyum oksalat kristalleri olarak depolarlar ve bunları yaprak dökümüyle uzaklaştırırlar.(Bitkilerde ki boşaltım sistemi) Bazı bitkilerde yüksek miktarlarda oksalat bulunmasının nedeni budur.

İnsanda ise bu işi bağırsaklarda ki yararlı bakteriler olan probiyotiklerin gördüğü yolunda önemli kanıtlar vardır. ( Probiyotik kullanımının idrarla atılan oksalat miktarını azalttığı, böbrek taşı sayısı ve şiddetini azalttığına dair önemli çalışmalar mevcuttur)

Oksalat içeriği zengin besinler alındığında oksalatın mide bağırsak kanalındaki seyahati gaita veya idrarla atılımı ile sonlanır. Vücutta oksalat kalsiyum ve demirle bağlanarak kristaller oluşturur. Oksalat bağırsaklardan geçerken kalsiyum ile bağlanır ve dışkı ile dışarı atılır. Ancak yüksek miktarlarda oksalat alımında dışkı ile atılamayan oksalat bağırsaklardan emilir, idrar yoluyla atılmak üzere böbreklere gelir ve işte bu oksalat bazen böbreklerde taş oluşumuna neden olur.

Böbrek taşı olan hastalarda veya böbrek taşı oluşma riski yüksek hastalarda diyetle alınan oksalat miktarını düşürmek yararlı olabilmektedir. Ancak son zamanlarda yapılan araştırmalar oksalat içeren besinleri tamamen kesmek yerine kalsiyum içeriği yüksek besinlerle birlikte tüketmenin, oksalatın böbreklere ulaşmadan kalsiyum ile bağlanarak dışkı ile atılmasını sağlayacağını, dolayısıyla böbrek taşı oluşturma riskini azaltacağını göstermektedir.

Oksalat diyetinin temelleri:

  • Bol su tüketimi böbrek taşı oluşumunu engellemenin en iyi yollarından biridir. Su tüketimi gün içine yayılmalı ve diğer sıvı içecekler yerine su tüketmeye özen gösterilmelidir. Oksalat miktarının yüksek olduğunu bildiğiniz bir besini yemek zorunda kalırsanız yemeden önce ve yedikten sonra birer bardak su içmek faydalı olacaktır.
  • Doktorunuz aksini önermedikçe günlük 800-1200 mg kalsiyum alınmasına dikkat edilmelidir. Kalsiyum oksalatı bağlayarak böbrek taşı oluşumunu engelleyebilir.
  • Diyetinizdeki yüksek miktarlı tuz, idrarla kalsiyum atılımını arttırır. Böbreklere ulaşacak fazla kalsiyum ve oksalat böbrek taşı riskini arttırır. Bu sebeple diyetle alınan tuz miktarının kısıtlanması böbrek taşı oluşumu riskini azaltacaktır.
  • Diyetinizdeki oksalat miktarını günde yaklaşık 50 miligram (mg) ile sınırlandırın.

Yukarıda da belirttiğimiz gibi oksalat bitkisel kökenli gıdalarda daha çok bulunmaktadır. Oksalat içeren gıdalar listesi çeşitli kaynaklarda farklılıklar gösterebilir. Bunun sebebi ölçüm yöntemlerinin farklı olması, oksalatın bitkinin yetiştiği toprağın kimyasal yapısı ve hasat mevsimine göre farklılıklar gösterebilmesidir.

Aşağıdaki liste düşük oksalatlı diyette neler yenilip neler yenilmemesi gerektiği hakkında size bir fikir verebilir:

Sodyum veya Okasalatı Düşük Gıdalar

Önerilen Gıdalar

Içecekler Kahve, meyve ve sebze suları (önerilen listeden)
Meyve  Elma, kayısı(Taze veya konserve), kızılcık, greyfurt, kırmızı veya yeşil üzüm, limon ve limon suyu, kavun, nektarin, papaya, şeftali, armut, ananas, portakal, çilek (tatlı) avokado, muz, kiraz (taze) , mandalina
Sebze Enginar, kuşkonmaz, brokoli, brüksel lahanası, lahana, karnabahar, kış kabağı , hindiba, mısır, salatalık, marul, kuru fasulye, mantar, soğan, bezelye, biber, patates, turp, şalgam, kabak
Ekmekler, Hububat, Bakliyat Yumurtalı erişte, çavdar ekmeği, fındık veya kepek olmadan pişmiş ve kuru tahıllar, tuzsuz kraker, beyaz pirinç
Et, Balık, Kümes Hayvanları Et, balık, kümes hayvanları, yumurta, yumurta akı
Çorba Önerilen sebzeler ve et kullanılarak yapılan ev yapımı çorba ,tuzsuz bulyon, düşük-sodyumlu konserve
Tatlılar Çikolata veya fındık içermeyen kurabiye, kek, dondurma, puding
Katı ve Sıvı Yağlar Tereyağı, margarin, krema, yağ, salata sosu, mayonez
Diğer Gıdalar Tuzsuz patates cipsi ya da simit, sarımsak, sarımsak tozu, soğan tozu, limon suyu, tuz içermeyen baharat karışımları, sirke

Okasalatı Düşük Gıdalar

Önerilen Gıdalar

Içecekler Bira, kola, şarap, ayran, limonata (C vitamini ilave edilmemiş) süt
Et,Balık, Kümes Hayvanları Jambon, pastırma, sosis, sucuk, tavuk nugget, çedar peyniri, konserve balık ve kabuklu deniz ürünleri
Çorba Domates çorbası, peynir çorbası
Diğer Gıdalar Hindistancevizi, limon ya da misket limonu suları, şeker veya tatlandırıcı, (önerilen listeden) jöle veya reçel

Orta Derece Oksalat İçeren Gıdalar

Bu gıdaları sınırlı miktarlarda yiyin

Içecekler Meyve ve (önerilen listeden) sebze suları,çikolatalı süt, pirinç sütü, sıcak kakao , çay
Meyve Böğürtlen, yaban mersini, siyah kuş üzümü, kiraz (ekşi), meyve kokteyli, mango, portakal kabuğu, kuru erik, mor erik
Sebze Fırında kurufasulye, havuç, kereviz, yeşil fasulye, yaban havucu, yaz kabağı, domates, şalgam
Ekmekler, Hububat, Bakliyat Beyaz ekmek, mısır ekmeği veya mısır unu, beyaz unla yapılmış kekler, tuzlu veya sodalı krakerler, kahverengi pirinç, vanilyalı gofret, spagetti ve diğer erişteler, tofu, simit, yulaf ezmesi
 Et balık, kümes hayvanları Sardalya
Tatlılar  Çikolatalı kek
Katı ve Sıvı Yağlar Macadamia fındık, fıstık, ceviz
Diğer Gıdalar (Tavsiye edilen meyve ile yapılan) Reçeller veya jöle, biber

Yüksek Oksalatlı Gıdalar

Bu Gıdalardan Kaçının

Içecekler Çikolatalı içki karışımları, soya sütü, hazır buzlu çay,
Meyve Kayısı (kuru), kırmızı kuş üzümü, incir, kivi, erik
Sebze Kuru Fasulye, pancar ve pancar yaprağı, frenk soğanı, kara lahana, patlıcan, her türlü koyu yeşiller, pırasa, bamya, maydanoz, şalgam, ıspanak, pazı, domates salçası, su teresi
Ekmekler, Hububat, Bakliyat Arpa, beyaz mısır unu, patates kızartması, meyveli kek, irmik, soya ürünleri, tatlı patates, buğday tohumu ve kepek, buğday unu, Tüm Kepekli tahıllar, simitler, kepekli ekmek fıstık ezmesi, soya burger,
Tatlılar Keçiboynuzu, çikolata, marmelat
Katı ve Sıvı Yağlar Fındık ,fıstık, badem, cevizler, kaju fıstığı, fındık ezmesi, susam, tahin ezmesi
Diğer Gıdalar Haşhaş tohumları

Öneriler

Böbrek taşları önlemek için Ek ipuçları şunlardır:
• Her gün bol su için.
• Büyük dozlarda C vitamini almayın ( 1,000 mg / gün sınırını aşmamaya çalışın).
• Günde 80 gramın altında protein alın.

• Düşük tuz diyeti uygulayın ( 2.000 mg / gün altında)

 

 

Yararlanılan Kaynaklar

http://www.litholink.com/downloads/stone_lowoxalatediet.pdf

http://www.healthline.com/health-slideshow/what-is-a-low-oxalate-diet#7

http://www.med.nyu.edu/content?ChunkIID=196214


New Paradigms for the Use of Prebiotics, Probiotics, and Synbiotics in Renal Disease
Katherine E. Twombley, MD; Mouin G. Seikaly, MD
The authors are with the Department of Pediatrics, University of Texas Southwestern Medical Center at Dallas and the
Children’s Medical Center of Dallas, Dallas, Texas. Dr. Seikaly is also a member of D&T’s Editorial Advisory Board.
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/dat.20568/pdf

25.11.2014

1 Yorum

CEVAP VER

Yorumunuzu girin
İsminizi girin

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.